“Hukuk mu, mühendislik mi?” tartışmasını bitiren yazı: Girişimciysen hızlanmayı seç

Mühendisler size “nasıl yapılacağını”, avukatlar ise “nasıl yapılamayacağını” anlatır. Biri sonuç, diğeri süreç odaklıdır. Peki girişimcilikte — özellikle de teknopark ekosisteminde — hangi bakış açısı sizi daha hızlı götürür? Hız ve iterasyon. Bu yazı, Dokuz Eylül Teknopark’ta (DEÜ TTO ekosistemi dâhil) girişime başlayan ya da başlamayı düşünenler için; doğru kuluçkayı seçmekten yarışma/etkinlik stratejisine kadar pratik bir rehber olmayı hedefliyor.

Neden kuluçka/hızlandırıcı? “Dışarıdaki eğitimlerin aynısı değil mi?”

Aynı sunumlar, benzer eğitim başlıkları… “YouTube’da da var” dediğinizi duyar gibiyim. Peki kuluçka ve hızlandırıcılar bize ne “satar”?

Bu programlar zamanı sıkıştırır; 12 ayda öğreneceğinizi 8 haftaya indirebilir. Eğer bir kuluçka programı içindeyseniz ve kendinizi “işleri yetiştiremeyecekmişsiniz” gibi hissetmiyorsanız, yanlış programda olabilirsiniz. Programlar genellikle yoğundur; kendi sınırlarınızı keşfedersiniz, yorulursunuz; ama yapılacaklar listenizdeki birçok maddeyi bu süreçte kapatır ve değeri sonradan daha net görürsünüz.

Mentör listesi, yatırımcı günleri, kurumsal eşleşmeler — tek tek kapı çalma maliyetini düşürür. Sizinle aynı süreci yaşayanlarla aynı ortamı paylaşmak, benzer tutkulara sahip insanlarla olmak; hem yardımlaşma hem iş birliği için büyük fırsatlar doğurur. Bu ağ, sandığınızdan daha kıymetlidir: Sektör dinamiklerini bilen kişilerle tanışır, ihtiyacınız olan uzmanlarla temas kurarsınız. Bu; alanında uzman bir akademisyenle yapay zekâ modelinizi geliştirmek için bir araya gelmek de olabilir, Teknopark’taki bağlantılarla bir kurumsal (enterprise) müşteriyle görüşmenizin sağlanması da… Üstelik bu ağ, yalnızca program süresiyle sınırlı değildir; burada kurduğunuz ilişkiler, sosyal yatırımlarınızla birlikte yıllarca sürer.

Çoğumuz ürüne odaklanıp “Bir bitsin, sonra müşteriye gösteririm” diyoruz. Oysa ürün masa başında değil, sahada ve müşteriyle gelişir. Hataları erken öğrenmek, kısıtlı kaynakları verimli kullanmak demektir. Hızlandırıcılar sizi masa başından kaldırıp müşterinin kucağına atmayı hedefler. Böylece gerçekle karşılaşıp doğru geri bildirim alır, fikrinizi olgunlaştırır, prototipinizi ideal müşteri profiline (ICP) göre şekillendirir; hatta gerekiyorsa pivot edersiniz.

Sinyal etkisi var mı? Evet.

Seçilmişlik, yatırımcı ve müşteri gözünde risk priminizi düşürür. Bir hızlandırıcıdan kabul almak, bilhassa YC gibi örneklerde, tek başına güçlü bir sinyaldir. Yatırımcı ilişkileri “paraya ihtiyaç duyduğun gün” kurulmaz. En iyi ilişki; fikrin hayata geçtiği andan itibaren düzenli iletişim kurduğun, ilerleyişini ve hedeflerini paylaştığın ilişkidir. Böylece yatırım aradığında, karşındaki yatırımcı ekibinizi ve ürününüzü zaten tanır; süreç daha pürüzsüz ilerler. Bu nedenle, henüz yatırım hazır değilken dahi erken temas önemlidir.

Kısaca, kuluçka ve hızlandırıcı programlar bir “bilgi aktarımı” değil, opsiyon değeri yaratır: Kısa sürede çok kapı açar ve doğru kapıda kalmanızı sağlar.

“Dışarıdaki eğitim” ile “içeride hızlandırma” arasındaki fark nerede?

Hızlandırmada şirket-spesifik darboğazlar tespit edilir ve bunlara çözüm üretilir. Diyelim temel pazarlama adımlarını kurdunuz ama funnel oturmuyor: sorun fiyatlamada mı, ICP’de mi, operasyonda mı? İyi bir hızlandırıcı, bu sorunları birlikte teşhis eder ve sizin durumunuza özel bir çözüm planı çıkarır.

Etkinlikler ve yarışmalar: Gitmeli miyim?

Ürüne odaklanmak girişimcilikte hiç bitmeyen bir süreçtir; hangi aşamada olursanız olun ürününüze gereken ilgiyi göstermelisiniz. Ancak bu, kafayı tamamen yerden kaldırmayacağınız anlamına gelmez. Zaman ve dikkat sınırlı kaynaklardır. Etkinliğe gitmeden önce, “Bu etkinlik bana ne kazandıracak?” sorusuna net cevap verin. Doğru seçilmiş etkinlikler, en ucuz tanınırlık ve pazarlama etkisini sağlar. Ekibiniz yeterince büyükse, bu tür aralar motivasyonu artırır ve bilinirliğinizi büyütür.

O zaman bir etkinliğe ya da yarışmaya katılmadan önce nelere bakmalıyım sorusuna cevap arayalım.

Örneğin etkinlikteki jürilerin kimler olduğu oldukça önemlidir; sizin ilgilendiğiniz sektörün uzmanları ya da duayenlerinin olduğu bir jüri, fikrinizi doğrulama açısından sizin için önemli bir avantaj olabilir. Öte yandan, yatırımcıların olduğu bir yarışmada yer almak, çoğu zaman ilk aşamada ulaşamayacağınız bir yatırımcıyla tanışmanızı ve ona fikrinizi anlatmanızı sağlar. Bütün bu süreç aslında bir tür doğrulama olarak düşünülebilir.

Yarışmanın ödülü çoğu zaman sizin şirketinizin işleyişini değiştirebilecek ölçüde büyük olmayabilir; ancak buradaki değer, daha çok sizin aradığınız kurumsal bir ortamda pilot yapma imkânı ya da önemli bir partnerle temas edebileceğiniz ve ürünü deneyebileceğiniz bir ortam olabilir. Örneğin, özellikle kriptoloji ve blok zinciri alanında çalışan birinin yerleşikteki bir bankayla temas edebilmesi oldukça zordur; hele onun yöneticisine ulaşması muhtemelen olasılıklar dışındadır. Ancak böyle bir yarışmanın sponsoru ya da organizatörü bir banka ya da finans kuruluşu ise bu sizin için büyük bir fırsat olabilir.

Her şirket için doğru bir zaman yoktur; örneğin ürününüz MVP öncesindeyse, o zaman öğrenme ağırlıklı etkinlikleri tercih ederken, eğer satışa hazır bir ürününüz varsa o zaman iş birliği içinde olan kurumlara bakarak pipeline’a odaklanan etkinlikleri tercih edebilirsiniz.

Bu etkinlikleri her zaman girişimcilik etkinliği başlığı altında düşünmeyin. Örneğin, ziraat ile ilgili bir projeniz varsa, yakın zamanda yapılacak tarımla ilgili bir etkinlik sizin için mükemmel bir fırsat olabilir. Hele de etkinliğin içinde yenilikçi uygulamalar olacaksa, buradaki katılımcıların hevesi artacak ve sizin görüşlerinize geri bildirim vermek konusunda istekli olacaklardır. Bu, normalde sağlayamayacağınız ya da bir seferde ulaşamayacağınız değerde iletişim imkânı sağlayabilir.

Bu tarz programların sahip olduğu birtakım teknik altyapı olanakları olabilir. Örneğin, sizi yüksek hızlı hesaplama imkânı veren bir sunucuya erişme, ürününüzün prototipini çıkarırken kullanabileceğiniz lazer sintering yöntemiyle baskı yapan üç boyutlu yazıcıya ya da bu süre içinde olası müşteri adaylarınızla toplantı yapabileceğiniz ofislere erişiminizi sağlayabilir. Bunlar oldukça önemli desteklerdir.

Program ya da kuluçka tercihi yaparken dikkat etmemiz gereken önemli noktalardan biri de kümelenmelerdir. Örneğin, bir teknopark çok sayıda oyun girişimi çıkarıyorsa, oradaki bir kuluçkada yer almak bir oyun girişimi için büyük avantaj sağlar. Ya da Dokuz Eylül örneğinde olduğu gibi, sağlık kampüsünün içinde yer alan bir kuluçka ya da hızlandırma programı, özellikle sağlık çevresindeki girişimler için paha biçilmez olabilir.

Kuluçka ve hızlandırıcılar, “eğitim seti” değil, çarpan etkisidir. Doğru seçerseniz, doğru uygularsanız; 1 puanlık çabayı 3–5 puanlık sonuca çevirebilirsiniz.

Doç. Dr. Hikmet GÜMÜŞ
Creinno Teknoloji Anonim Şirketi